Sự kết thúc của một cuộc chiến tranh hiếm khi giải quyết được các câu hỏi trọng tâm khi bắt đầu cuộc xung đột. Thật vậy, nhiều cuộc chiến tranh không “kết thúc” theo nghĩa truyền thống; Chẳng hạn, Chiến tranh thế giới thứ hai đã kéo dài nhiều năm ở các khu vực Đông Âu và Châu Á – Thái Bình Dương.
Ngay khi tiếng súng im bặt dọc theo Mặt trận phía Tây vào năm 1918, Hoa Kỳ và Vương quốc Anh bắt đầu tranh giành vị trí bá chủ. Washington và London đã bất đồng gay gắt về bản chất của các khu định cư ở châu Âu và châu Á, cũng như hình dạng của cán cân hải quân thời hậu chiến. Cuối năm 1920 và đầu năm 1921, những căng thẳng này đã lên đến mức hoảng loạn ở Washington, London và đặc biệt là Ottawa.
Sự kiệt quệ nói chung của chiến tranh, kết hợp với Hiệp ước Hải quân Washington, đã thành công trong việc dập tắt những câu hỏi này và đặt nền tảng cho quan hệ đối tác Anh-Mỹ vĩ đại trong thế kỷ XX. Nhưng nếu điều đó không xảy ra thì sao? Điều gì sẽ xảy ra nếu Hoa Kỳ và Vương quốc Anh tham chiến vào mùa xuân năm 1921?
* Giải phóng Canada
Biên giới Hoa Kỳ-Canada sẽ trở thành mặt trận trung tâm của cuộc Chiến tranh năm 1921. Mặc dù Washington duy trì quan hệ tốt với Ottawa, các kế hoạch chiến tranh ở cả Hoa Kỳ và Vương quốc Anh đều mong đợi một cuộc xâm lược nhiều chiều vào nước láng giềng phía bắc của Hoa Kỳ, được thiết kế để nhanh chóng chiếm đóng quốc gia này trước khi quân tăng cường của Anh (hoặc Nhật Bản) có thể đến. Tuyên bố trung lập của Canada sẽ có tác động tối thiểu đến quá trình này. Các kế hoạch cho các cuộc tấn công ban đầu bao gồm việc chiếm giữ Vancouver, Winnipeg, khu vực Thác Niagara và phần lớn Ontario.
Với sự chênh lệch quá lớn giữa các lực lượng quân sự hiện có của Hoa Kỳ và Canada, hầu hết các cuộc tấn công này có thể đã thành công trong thời gian ngắn. Trận chiến lớn sẽ xoay quanh những nỗ lực của Anh và Canada nhằm giữ Nova Scotia, New Brunswick và đặc biệt là cảng Halifax, nơi vừa đóng vai trò là cổng thông tin chính cho quân đội Anh, vừa là căn cứ địa phương chính của Hải quân Hoàng gia. Các nhà hoạch định quân sự Hoa Kỳ hiểu rằng Halifax là chìa khóa để chiến thắng nhanh chóng trong cuộc chiến, và đã nghiên cứu một số phương án (bao gồm khí độc và một cuộc tấn công đổ bộ) để chiếm cảng.
Giả sử họ nắm giữ phòng tuyến, liệu các lực lượng của Anh và Canada có thể ngăn chặn việc cắt đứt đường tiếp tế giữa Halifax với các thành phố chính của Quebec và vùng Hồ Lớn không? Không có khả năng. Quân đội Hoa Kỳ sẽ có lợi thế lớn về quân số, hậu cần và khả năng cơ động. Ottawa và Toronto đều có thể chứng minh là quá lớn để nuốt và tiêu hóa nhanh chóng, nhưng việc cắt đứt kết nối với Đại Tây Dương sẽ khiến câu hỏi về sự đầu hàng cuối cùng của họ chỉ còn là vấn đề thời gian.
Còn Quebec thì sao? Chủ nghĩa dân tộc của những năm đầu thế kỷ XX không nhìn thiện cảm vào những vùng đất rộng lớn của các dân tộc thiểu số. Hơn nữa, Hoa Kỳ không có cơ chế hiến pháp mà qua đó nó có thể đưa ra những nhượng bộ duy nhất cho đa số nói tiếng Pháp của tỉnh. Trong bối cảnh này, các nhà lãnh đạo Quebecois có thể đã tìm kiếm một thỏa thuận với Washington dẫn đến sự độc lập của Quebec để đổi lấy sự ủng hộ cho nỗ lực chiến tranh của Mỹ và Washington có thể đã chấp nhận một đề nghị như vậy một cách chính đáng. Một hiệp định có tính chất này cũng có thể cản trở sự hỗ trợ của Pháp từ các đồng minh Anh trước đây của họ. Nếu không, Quân đội Hoa Kỳ đã lên kế hoạch chiếm Thành phố Quebec thông qua một cuộc tấn công trên bộ qua Vermont.
* Hoạt động ở Đại Tây Dương
Việc lập kế hoạch chiến tranh của Anh đã xem xét viễn cảnh đơn giản là từ bỏ Canada để ủng hộ các hoạt động ở Caribe. Tuy nhiên, áp lực dư luận có thể đã buộc Hải quân Hoàng gia Anh phải thiết lập và duy trì các tuyến tiếp tế xuyên Đại Tây Dương chống lại Hải quân Mỹ đã cam kết. Mặc dù có thể đã phải vật lộn để thực hiện điều này trong thời gian dài, nhưng RN vẫn có đủ ưu thế vượt trội so với USN để thực hiện một cuộc chơi.
Tám thiết giáp hạm siêu-dreadnought “loại tiêu chuẩn” của USN thẳng thừng vượt qua bất kỳ tàu chiến nào của Anh về bất kỳ số liệu nào khác ngoài tốc độ . USN cũng sở hữu 10 chiếc dreadnought cũ hơn, cộng với một hạm đội đáng kể gồm những chiếc tiền dreadnought sẽ đảm nhận nhiệm vụ phòng thủ bờ biển. Hoa Kỳ không vận hành một đội tàu ngầm nào có thể so sánh được với Đế quốc Đức, và những tàu mà họ có đều thiếu kinh nghiệm trong các hoạt động hạm đội hoặc đánh phá thương mại.
Về phần mình, Hải quân Hoàng gia có trong tay chín chiếc dreadnought, hai mươi ba chiếc siêu-dreadnought và chín chiếc tàu tuần dương hạm chiến đấu. Các tàu của Anh thường cũ hơn, được bọc thép kém hơn và được trang bị ít vũ khí hơn so với các tàu của Mỹ. Tuy nhiên, Hải quân Hoàng gia Anh được hưởng lợi từ nhiều năm kinh nghiệm trong cả chiến tranh và hòa bình. Hơn nữa, RN có lợi thế lớn về tàu tuần dương và khu trục hạm, cũng như lợi thế nhỏ về hàng không hải quân.
Nhưng RN sẽ triển khai các tàu của mình như thế nào? Phong tỏa Bờ Đông Hoa Kỳ là một nhiệm vụ khó khăn hơn nhiều so với phong tỏa Đức, và USN (như Hạm đội Đại Tây Dương) sẽ chỉ tham chiến trong những trường hợp thuận lợi. Trong khi RN có thể đã xem xét một cuộc xuất kích tấn công Boston, Long Island hoặc các vùng duyên hải phía bắc khác, hầu hết các hoạt động của nó sẽ tập trung vào việc hỗ trợ các lực lượng mặt đất của Anh và Canada trong khu vực Maritimes (miền Đông Canada bao gồm ba tỉnh: New Brunswick, Nova Scotia và Đảo Hoàng tử Edward).
* Hoạt động ở Thái Bình Dương
Cả Hoa Kỳ và Vương quốc Anh đều mong đợi Nhật Bản tham gia vào bất kỳ cuộc xung đột nào về phía Anh. Mối liên hệ giữa Hải quân Hoàng gia và Hải quân Đế quốc Nhật Bản bắt đầu từ thời Minh Trị Duy tân, và Tokyo vẫn khao khát lãnh thổ ở Thái Bình Dương. Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, Nhật Bản đã cơ hội chiếm đoạt phần lớn tài sản của Đức ở Thái Bình Dương, trước khi triển khai một phần hải quân của mình để hỗ trợ các hoạt động của phe Đồng minh ở Địa Trung Hải. Trong trường hợp xảy ra chiến tranh giữa Mỹ và Anh, IJN có thể sẽ thực hiện các nỗ lực tương tự chống lại các lãnh thổ của Mỹ. Chúng bao gồm nhiều hòn đảo mà Nhật Bản đã xâm chiếm vào năm 1941 và 1942, mặc dù các cuộc xâm lược có thể tiến hành mà thiếu hẳn sự chuẩn bị kỹ lưỡng.
Với sức mạnh của IJN (4 tàu tuần dương chiến đấu, 5 siêu-dreadnought, hai dreadnought) và cam kết cần thiết đối với chiến lược “Đại Tây Dương trước tiên”, Hoa Kỳ có lẽ không thể cầm chân Philippines, Guam, Wake, Midway hoặc hầu hết các đảo khác ở Thái Bình Dương. Hawaii có thể đã được chứng minh là hơi quá xa và quá lớn, và rất khó có khả năng người Nhật mạo hiểm triển khai trên bộ tới miền tây Canada (mặc dù các nhà hoạch định của Mỹ lo ngại về trường hợp như vậy), nhưng cuộc chiến sẽ đảo lộn cán cân quyền lực ở Tây Thái Bình Dương.
* Kế hoạch có hiện thực ?
Quân đội Anh và Hải quân Hoàng gia Anh, có thể, đã xây dựng một tuyến phòng thủ đáng tin cậy ở Nova Scotia, vùng miền đông của Canada, ngăn chặn Hoa Kỳ hoàn toàn lật đổ Canada. London cũng có thể đề nghị hỗ trợ các lực lượng kháng chiến ở vùng hoang dã Canada, mặc dù ngay cả việc cung cấp cho các hoạt động du kích ở vùng cực bắc cũng đã phải thử thách hậu cần và quyết tâm của Anh.
Tuy nhiên, cuối cùng, Hoa Kỳ sẽ chiếm phần lớn lãnh thổ Canada, với cái giá phải trả là phần lớn tài sản ở Thái Bình Dương. Và những người Canada, cuối cùng đã được “giải phóng” bởi những người anh em của họ về phía nam? Cuối cùng, việc chinh phục và chiếm đóng Canada sẽ dẫn đến việc trở thành tiểu bang cho một số cấu hình các tỉnh (việc đưa ra thêm năm tiểu bang đầy đủ có thể dẫn đến một số lượng vượt quá mong muốn các đại diện của Canada ở Thượng nghị viện Mỹ). Quá trình phục hồi chính trị có thể giống như quá trình Tái thiết miền Nam nước Mỹ, không có yếu tố chủng tộc.
Khi đó, bản đồ mới có thể bao gồm một Hoa Kỳ mở rộng đến Bắc Cực, một Quebec độc lập, một Canada tồi tàn bao gồm phần lớn là khu vực Maritimes và sự kiểm soát của Nhật Bản đối với toàn bộ Tây Thái Bình Dương. Tokyo, chứ không phải London hay Washington, sẽ là người chiến thắng lớn nhất, bá chủ trong phạm vi ảnh hưởng của riêng mình và hoàn toàn có khả năng quản lý sự tiếp cận quốc tế với Trung Quốc.
Robert Farley là tác giả của sách The Battleship . Ông là Giảng viên Cao cấp tại Trường Ngoại giao và Thương mại Quốc tế Patterson thuộc Đại học Kentucky. Chuyên ngành của ông bao gồm học thuyết quân sự, an ninh quốc gia và các vấn đề hàng hải.
Source: https://nationalinterest.org/blog/reboot/america-once-drew-plans-invasion-canada-193023
