Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Kể từ khi Donald Trump chính thức trở lại Nhà Trắng trong nhiệm kỳ thứ hai, nền kinh tế Mỹ đang đối mặt với những tín hiệu đáng lo ngại. Chỉ trong vài tuần đầu năm 2025, thị trường chứng khoán nước này đã chứng kiến một đợt bán tháo kỷ lục, làm bốc hơi hơn 4.000 tỷ USD giá trị vốn hóa. Cùng lúc đó, người dân Mỹ dường như đang chuyển sang trạng thái "thu vén", hạn chế chi tiêu trước những bất ổn kinh tế ngày càng gia tăng. Liệu đây có phải là dấu hiệu báo trước một cuộc suy thoái kinh tế dưới thời "Trump 2.0"?
Một trong những nguyên nhân chính khiến thị trường chứng khoán Mỹ rung chuyển là chính sách thuế quan cứng rắn mà Trump triển khai ngay sau khi nhậm chức. Với cam kết "Nước Mỹ trên hết", ông đã áp đặt các mức thuế mới lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, Canada, Mexico và thậm chí đe dọa mở rộng sang cả Liên minh châu Âu. Các nhà đầu tư, vốn từng kỳ vọng vào những chính sách thúc đẩy tăng trưởng như cắt giảm thuế và bãi bỏ quy định, giờ đây lại hoảng loạn trước viễn cảnh chiến tranh thương mại toàn diện.
Theo dữ liệu từ các nguồn uy tín tại Mỹ, chỉ số S&P 500 đã giảm hơn 8% kể từ mức đỉnh hồi tháng 2/2025, trong khi Nasdaq lao dốc 10% so với mức cao nhất vào tháng 12/2024. Chỉ số Dow Jones cũng không nằm ngoài vòng xoáy, có thời điểm mất tới 1.000 điểm chỉ trong một phiên giao dịch đầu tháng 3/2025. Các công ty lớn như Tesla, Nvidia và Alphabet chịu tổn thất nặng nề, với giá cổ phiếu lần lượt giảm mạnh, phản ánh tâm lý bi quan của giới đầu tư. Tổng cộng, hơn 4.000 tỷ USD giá trị vốn hóa đã bị xóa sổ chỉ trong vòng ba tuần – một con số gây sốc, cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình hình.
Nguyên nhân không chỉ nằm ở thuế quan mà còn ở sự bất định mà chính sách của Trump mang lại. Các doanh nghiệp lo ngại chi phí sản xuất tăng cao, chuỗi cung ứng bị gián đoạn, trong khi người tiêu dùng có thể phải đối mặt với giá cả leo thang. Ngân hàng Goldman Sachs gần đây đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ, cảnh báo rằng các biện pháp thuế quan có thể đẩy nền kinh tế vào "giai đoạn thải độc", thậm chí dẫn đến suy thoái nếu không được kiểm soát.
Người Dân Thu Vén: Niềm Tin Tiêu Dùng Suy Giảm
Không chỉ thị trường tài chính chịu ảnh hưởng, tâm lý của người dân Mỹ cũng đang chuyển biến tiêu cực. Các báo cáo gần đây cho thấy doanh số bán lẻ tháng 1/2025 giảm 0,9% so với tháng trước – mức giảm đầu tiên kể từ tháng 8/2024. Dù một phần nguyên nhân được cho là do thời tiết lạnh giá, xu hướng "thu vén" của người tiêu dùng đã rõ ràng. Nhiều hộ gia đình, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp, đang cắt giảm chi tiêu cho hàng hóa không thiết yếu, từ đồ điện tử đến ăn uống ngoài hàng.
Một khảo sát của Reuters/Ipsos vào đầu năm 2025 cho thấy 53% người Mỹ tin rằng nền kinh tế đang đi sai hướng – mức tăng đáng kể so với vài tháng trước đó. Sự bi quan này càng được củng cố khi Trump công khai thừa nhận khả năng suy thoái trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News ngày 9/3/2025, dù ông nhấn mạnh đó chỉ là "giai đoạn chuyển tiếp" để "mang thịnh vượng trở lại". Tuy nhiên, thực tế lại phũ phàng hơn lời nói. Dù thị trường việc làm vẫn ổn định với tỷ lệ thất nghiệp ở mức 4% và thu nhập theo giờ tăng nhẹ theo số liệu từ Bộ Lao động Mỹ, các đợt sa thải công chức dưới áp lực từ chính quyền Trump – đặc biệt với sự tham gia của tỷ phú Elon Musk trong Ban Hiệu suất Chính phủ – đang khiến người dân lo ngại về sự bất ổn trong tương lai. Khi niềm tin tiêu dùng suy yếu, yếu tố chiếm gần 70% GDP của Mỹ cũng đứng trước nguy cơ chững lại, đẩy nền kinh tế tiến gần hơn đến bờ vực suy thoái. Nợ liên bang đang ở mức không bền vững, lạm phát tiềm ẩn nguy cơ quay lại do thuế quan, trong khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) khó có thể cắt giảm lãi suất mạnh tay như trước đây để cứu vãn tình hình.
Ngân hàng Dự trữ Liên bang Atlanta gần đây dự báo GDP quý 1/2025 có thể giảm 2,8%, một dấu hiệu rõ ràng về sự suy yếu kinh tế. Các chuyên gia từ Hiệp hội Ngân hàng Mỹ (ABA) cũng cảnh báo rằng tăng trưởng năm 2025 sẽ thấp hơn kỳ vọng, thậm chí có thể rơi vào suy thoái nếu các chính sách hiện tại không được điều chỉnh. Dẫu vậy, vẫn có ý kiến lạc quan cho rằng Mỹ có thể tránh được kịch bản tồi tệ nhờ sức mạnh nội tại của thị trường lao động và khả năng đàm phán của Trump để giảm bớt căng thẳng thương mại.
Thời Khắc Quyết Định
Nền kinh tế Mỹ dưới thời Trump 2.0 đang đứng trước ngã rẽ quan trọng. Chứng khoán mất 4.000 tỷ USD chỉ là phần nổi của tảng băng, trong khi sự thu vén của người dân phản ánh một thực tế đáng lo ngại: niềm tin – động lực chính của tăng trưởng – đang lung lay. Trump có thể đúng khi cho rằng đây chỉ là "giai đoạn chuyển tiếp", nhưng nếu không có những điều chỉnh kịp thời, giai đoạn ấy có thể kéo dài thành một cuộc suy thoái thực sự. Lịch sử đã chứng minh nước Mỹ có khả năng phục hồi mạnh mẽ, nhưng lần này, thử thách dường như lớn hơn bao giờ hết. Hành động của Trump và đội ngũ của ông trong những tháng tới sẽ quyết định liệu "Nước Mỹ trên hết " có thực sự dẫn đến thịnh vượng, hay chỉ là một giấc mơ xa vời giữa cơn bão kinh tế
Một trong những nguyên nhân chính khiến thị trường chứng khoán Mỹ rung chuyển là chính sách thuế quan cứng rắn mà Trump triển khai ngay sau khi nhậm chức. Với cam kết "Nước Mỹ trên hết", ông đã áp đặt các mức thuế mới lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, Canada, Mexico và thậm chí đe dọa mở rộng sang cả Liên minh châu Âu. Các nhà đầu tư, vốn từng kỳ vọng vào những chính sách thúc đẩy tăng trưởng như cắt giảm thuế và bãi bỏ quy định, giờ đây lại hoảng loạn trước viễn cảnh chiến tranh thương mại toàn diện.
Theo dữ liệu từ các nguồn uy tín tại Mỹ, chỉ số S&P 500 đã giảm hơn 8% kể từ mức đỉnh hồi tháng 2/2025, trong khi Nasdaq lao dốc 10% so với mức cao nhất vào tháng 12/2024. Chỉ số Dow Jones cũng không nằm ngoài vòng xoáy, có thời điểm mất tới 1.000 điểm chỉ trong một phiên giao dịch đầu tháng 3/2025. Các công ty lớn như Tesla, Nvidia và Alphabet chịu tổn thất nặng nề, với giá cổ phiếu lần lượt giảm mạnh, phản ánh tâm lý bi quan của giới đầu tư. Tổng cộng, hơn 4.000 tỷ USD giá trị vốn hóa đã bị xóa sổ chỉ trong vòng ba tuần – một con số gây sốc, cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình hình.
Nguyên nhân không chỉ nằm ở thuế quan mà còn ở sự bất định mà chính sách của Trump mang lại. Các doanh nghiệp lo ngại chi phí sản xuất tăng cao, chuỗi cung ứng bị gián đoạn, trong khi người tiêu dùng có thể phải đối mặt với giá cả leo thang. Ngân hàng Goldman Sachs gần đây đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ, cảnh báo rằng các biện pháp thuế quan có thể đẩy nền kinh tế vào "giai đoạn thải độc", thậm chí dẫn đến suy thoái nếu không được kiểm soát.
Người Dân Thu Vén: Niềm Tin Tiêu Dùng Suy Giảm
Không chỉ thị trường tài chính chịu ảnh hưởng, tâm lý của người dân Mỹ cũng đang chuyển biến tiêu cực. Các báo cáo gần đây cho thấy doanh số bán lẻ tháng 1/2025 giảm 0,9% so với tháng trước – mức giảm đầu tiên kể từ tháng 8/2024. Dù một phần nguyên nhân được cho là do thời tiết lạnh giá, xu hướng "thu vén" của người tiêu dùng đã rõ ràng. Nhiều hộ gia đình, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp, đang cắt giảm chi tiêu cho hàng hóa không thiết yếu, từ đồ điện tử đến ăn uống ngoài hàng.
Một khảo sát của Reuters/Ipsos vào đầu năm 2025 cho thấy 53% người Mỹ tin rằng nền kinh tế đang đi sai hướng – mức tăng đáng kể so với vài tháng trước đó. Sự bi quan này càng được củng cố khi Trump công khai thừa nhận khả năng suy thoái trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News ngày 9/3/2025, dù ông nhấn mạnh đó chỉ là "giai đoạn chuyển tiếp" để "mang thịnh vượng trở lại". Tuy nhiên, thực tế lại phũ phàng hơn lời nói. Dù thị trường việc làm vẫn ổn định với tỷ lệ thất nghiệp ở mức 4% và thu nhập theo giờ tăng nhẹ theo số liệu từ Bộ Lao động Mỹ, các đợt sa thải công chức dưới áp lực từ chính quyền Trump – đặc biệt với sự tham gia của tỷ phú Elon Musk trong Ban Hiệu suất Chính phủ – đang khiến người dân lo ngại về sự bất ổn trong tương lai. Khi niềm tin tiêu dùng suy yếu, yếu tố chiếm gần 70% GDP của Mỹ cũng đứng trước nguy cơ chững lại, đẩy nền kinh tế tiến gần hơn đến bờ vực suy thoái. Nợ liên bang đang ở mức không bền vững, lạm phát tiềm ẩn nguy cơ quay lại do thuế quan, trong khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) khó có thể cắt giảm lãi suất mạnh tay như trước đây để cứu vãn tình hình.
Ngân hàng Dự trữ Liên bang Atlanta gần đây dự báo GDP quý 1/2025 có thể giảm 2,8%, một dấu hiệu rõ ràng về sự suy yếu kinh tế. Các chuyên gia từ Hiệp hội Ngân hàng Mỹ (ABA) cũng cảnh báo rằng tăng trưởng năm 2025 sẽ thấp hơn kỳ vọng, thậm chí có thể rơi vào suy thoái nếu các chính sách hiện tại không được điều chỉnh. Dẫu vậy, vẫn có ý kiến lạc quan cho rằng Mỹ có thể tránh được kịch bản tồi tệ nhờ sức mạnh nội tại của thị trường lao động và khả năng đàm phán của Trump để giảm bớt căng thẳng thương mại.
Thời Khắc Quyết Định
Nền kinh tế Mỹ dưới thời Trump 2.0 đang đứng trước ngã rẽ quan trọng. Chứng khoán mất 4.000 tỷ USD chỉ là phần nổi của tảng băng, trong khi sự thu vén của người dân phản ánh một thực tế đáng lo ngại: niềm tin – động lực chính của tăng trưởng – đang lung lay. Trump có thể đúng khi cho rằng đây chỉ là "giai đoạn chuyển tiếp", nhưng nếu không có những điều chỉnh kịp thời, giai đoạn ấy có thể kéo dài thành một cuộc suy thoái thực sự. Lịch sử đã chứng minh nước Mỹ có khả năng phục hồi mạnh mẽ, nhưng lần này, thử thách dường như lớn hơn bao giờ hết. Hành động của Trump và đội ngũ của ông trong những tháng tới sẽ quyết định liệu "Nước Mỹ trên hết " có thực sự dẫn đến thịnh vượng, hay chỉ là một giấc mơ xa vời giữa cơn bão kinh tế
