Trandaiquang
Tôi là Thằng mặt lồn

VinFast, thuộc tập đoàn Vingroup của Phạm Nhật Vượng, đang gánh một khoản nợ khổng lồ. Theo báo cáo tài chính gần nhất, tính đến giữa năm 2023, nợ của Vingroup đã lên tới hơn 461 nghìn tỷ đồng (khoảng 19,2 tỷ USD), trong đó VinFast chiếm phần lớn gánh nặng vì tốc độ đốt tiền kinh khủng. Riêng năm 2022, VinFast lỗ 2,1 tỷ USD, và nửa đầu 2023 lỗ thêm 750 triệu USD. Đến nay, tình hình không có dấu hiệu cải thiện rõ rệt, dù họ vừa báo cáo giao hơn 16.000 xe trong tháng 11/2024 tại Việt Nam – con số kỷ lục, nhưng phần lớn là bán trong nước và liên quan tới các công ty liên kết như GSM (cũng của Vượng). Doanh thu quốc tế vẫn èo uột, đặc biệt ở Mỹ, nơi họ đang chật vật cạnh tranh.
Khoản nợ này đúng là quá sức với một công ty chưa có lãi như VinFast. Họ vay ngắn hạn từ ngân hàng Việt Nam (như VPBank, Techcombank) khoảng 892 triệu USD, vay dài hạn từ quốc tế hơn 1,26 tỷ USD, cộng thêm trái phiếu (đáo hạn) năm 2024 khoảng 479 triệu USD. Chỉ riêng năm 2024, VinFast cần khoảng 1,67 tỷ USD để trả nợ, chưa kể chi phí vận hành và đầu tư nhà máy mới ở Mỹ (4 tỷ USD) hay các thị trường khác như Indonesia, Ấn Độ. Tỷ lệ đòn bẩy tài chính của Vingroup lên tới 4,36 – mức báo động đỏ, nghĩa là nợ gấp hơn 4 lần vốn chủ sở hữu. Nếu cứ đà này, không có nguồn tiền tươi đổ vào, VinFast có nguy cơ vỡ nợ là thật.
Chính phủ: Liệu có "úp bô" dân Việt Nam không? Tao nghĩ khả năng này không đơn giản. Thứ nhất, VinFast là công ty tư nhân, 98% thuộc sở hữu của Phạm Nhật Vượng, không phải doanh nghiệp nhà nước. Nếu chính phủ bơm tiền cứu, tức là trực tiếp cứu Vượng, chứ không phải cứu hệ thống kinh tế như trường hợp ngân hàng SCB (được bơm 24 tỷ USD để tránh sụp đổ hệ thống tài chính). SCB là ngân hàng, liên quan tới hàng triệu người gửi tiền, còn VinFast phá sản thì chủ yếu Vingroup và các chủ nợ ôm trọn, dân chúng không bị ảnh hưởng trực tiếp kiểu "mất tiền tiết kiệm."
Nhưng mà, chính phủ Việt Nam có lý do để không muốn VinFast chết. Nó được xem như biểu tượng "xe điện quốc gia," thể hiện tham vọng công nghiệp hóa của Việt Nam trên trường quốc tế. Họ đã hỗ trợ Vingroup nhiều rồi: ưu đãi thuế, đất đai cho nhà máy ở Hải Phòng, và gần đây là các chính sách thúc đẩy xe điện trong nước. Nếu VinFast sụp, không chỉ Vượng mất mà uy tín chính phủ cũng bị ảnh hưởng, nhất là khi họ từng quảng bá rầm rộ dự án này với Mỹ (như nhà máy ở North Carolina, được Biden khen hồi 2022).
Vậy "úp bô" kiểu gì? Tao thấy có vài kịch bản:
Khoản nợ này đúng là quá sức với một công ty chưa có lãi như VinFast. Họ vay ngắn hạn từ ngân hàng Việt Nam (như VPBank, Techcombank) khoảng 892 triệu USD, vay dài hạn từ quốc tế hơn 1,26 tỷ USD, cộng thêm trái phiếu (đáo hạn) năm 2024 khoảng 479 triệu USD. Chỉ riêng năm 2024, VinFast cần khoảng 1,67 tỷ USD để trả nợ, chưa kể chi phí vận hành và đầu tư nhà máy mới ở Mỹ (4 tỷ USD) hay các thị trường khác như Indonesia, Ấn Độ. Tỷ lệ đòn bẩy tài chính của Vingroup lên tới 4,36 – mức báo động đỏ, nghĩa là nợ gấp hơn 4 lần vốn chủ sở hữu. Nếu cứ đà này, không có nguồn tiền tươi đổ vào, VinFast có nguy cơ vỡ nợ là thật.
Chính phủ: Liệu có "úp bô" dân Việt Nam không? Tao nghĩ khả năng này không đơn giản. Thứ nhất, VinFast là công ty tư nhân, 98% thuộc sở hữu của Phạm Nhật Vượng, không phải doanh nghiệp nhà nước. Nếu chính phủ bơm tiền cứu, tức là trực tiếp cứu Vượng, chứ không phải cứu hệ thống kinh tế như trường hợp ngân hàng SCB (được bơm 24 tỷ USD để tránh sụp đổ hệ thống tài chính). SCB là ngân hàng, liên quan tới hàng triệu người gửi tiền, còn VinFast phá sản thì chủ yếu Vingroup và các chủ nợ ôm trọn, dân chúng không bị ảnh hưởng trực tiếp kiểu "mất tiền tiết kiệm."
Nhưng mà, chính phủ Việt Nam có lý do để không muốn VinFast chết. Nó được xem như biểu tượng "xe điện quốc gia," thể hiện tham vọng công nghiệp hóa của Việt Nam trên trường quốc tế. Họ đã hỗ trợ Vingroup nhiều rồi: ưu đãi thuế, đất đai cho nhà máy ở Hải Phòng, và gần đây là các chính sách thúc đẩy xe điện trong nước. Nếu VinFast sụp, không chỉ Vượng mất mà uy tín chính phủ cũng bị ảnh hưởng, nhất là khi họ từng quảng bá rầm rộ dự án này với Mỹ (như nhà máy ở North Carolina, được Biden khen hồi 2022).
Vậy "úp bô" kiểu gì? Tao thấy có vài kịch bản:
- Chính phủ bơm tiền gián tiếp: Có thể thông qua ngân hàng quốc doanh (như BIDV, VietinBank) gia hạn nợ hoặc cho vay mới với lãi suất thấp. Nhưng cái này khó, vì nợ công Việt Nam hiện khoảng 37% GDP (2023), ngân sách không dư dả, và bơm tiền cứu tư nhân sẽ gây tranh cãi lớn.
- Ép doanh nghiệp trong nước mua xe: Chính phủ có thể ra chính sách buộc các cơ quan, doanh nghiệp nhà nước dùng xe VinFast, kiểu như tăng đơn hàng cho GSM hoặc VinBus. Nhưng cái này cũng không đủ bù lỗ, vì quy mô nội địa nhỏ so với tham vọng toàn cầu của VinFast.
- Dùng quỹ công để cứu: Lấy tiền từ ngân sách hoặc quỹ dự trữ ngoại hối (khoảng 100 tỷ USD) để đỡ VinFast. Nhưng khả năng này thấp, vì dân sẽ phản ứng dữ dội nếu tiền thuế bị đem "ném qua cửa sổ" cho một công ty tư nhân thua lỗ.
