- Có, có thông tin cho rằng Phạm Tuân chưa bao giờ bắn rơi máy bay B-52.
- Theo hồ sơ Mỹ, các máy bay B-52 bị mất vào đêm 27-28/12/1972 do tên lửa đất đối không (SAM) bắn hạ, không phải do máy bay chiến đấu.
- Tuy nhiên, các nguồn Việt Nam lại ghi nhận Phạm Tuân đã bắn rơi một máy bay B-52 trong cùng thời điểm, dẫn đến tranh cãi.
- Điều đáng chú ý là máy bay MiG-21 của Phạm Tuân hiện được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam ở Hà Nội, với tuyên bố rằng ông đã bắn rơi B-52, nhưng Mỹ không công nhận.
**Bối cảnh sự kiện**
Phạm Tuân, một phi công Việt Nam, được biết đến với vai trò là người đầu tiên từ Việt Nam bay vào không gian vào năm 1980. Ông cũng được cho là đã bắn rơi một máy bay B-52 trong Chiến dịch Linebacker II, một chiến dịch ném bom chiến lược của Mỹ vào cuối năm 1972. Tuy nhiên, có sự khác biệt lớn giữa các nguồn thông tin: Việt Nam khẳng định ông đã làm được, trong khi Mỹ cho rằng các máy bay B-52 bị mất do SAM, không phải do máy bay MiG-21.
**Chi tiết tranh cãi**
Vào đêm 27-28/12/1972, hai máy bay B-52D (56-0599 và 56-0605) bị mất, và Phạm Tuân được Việt Nam ghi nhận là đã bắn rơi một trong số đó. Nhưng theo hồ sơ Mỹ, cả hai đều bị SAM bắn hạ, không phải do máy bay chiến đấu. Điều này tạo ra tranh cãi về việc liệu ông có thực sự bắn rơi B-52 hay không.
---
### Báo cáo chi tiết
Phạm Tuân, một phi công và phi hành gia nổi tiếng của Việt Nam, được biết đến với vai trò là người đầu tiên từ Việt Nam và Đông Nam Á bay vào không gian vào năm 1980, trong chương trình Interkosmos của Liên Xô. Ngoài thành tựu này, ông còn được ghi nhận trong lịch sử Việt Nam là phi công đầu tiên bắn rơi một máy bay ném bom chiến lược B-52 của Không quân Hoa Kỳ trong Chiến dịch Linebacker II, diễn ra từ 18 đến 29/12/1972. Tuy nhiên, có thông tin từ phía Mỹ cho rằng ông chưa bao giờ bắn rơi B-52, dẫn đến một tranh cãi lịch sử đáng chú ý. Dưới đây là phân tích chi tiết dựa trên các nguồn thông tin từ cả hai phía.
#### Bối cảnh lịch sử và vai trò của Phạm Tuân
Chiến dịch Linebacker II, còn được gọi là "Điện Biên Phủ trên không" tại Việt Nam, là một chiến dịch ném bom chiến lược của Mỹ nhằm vào Hà Nội và Hải Phòng, với sự tham gia của hơn 200 máy bay B-52. Trong 12 ngày, Mỹ thả hơn 15.000 tấn bom, nhưng cũng mất 15 máy bay B-52, chủ yếu do hệ thống tên lửa đất đối không S-75 (SA-2 Guideline) của Việt Nam. Phạm Tuân, khi đó là phi công lái máy bay MiG-21MF, được giao nhiệm vụ tham gia bảo vệ vùng trời miền Bắc, đặc biệt là vào đêm 27-28/12/1972.
Theo các nguồn Việt Nam, vào khoảng 22h đêm 27/12/1972, Phạm Tuân cất cánh từ sân bay Yên Bái, sử dụng chiến thuật "đi thấp kéo cao" để tránh radar địch. Ông được cho là đã tiếp cận một tốp B-52, bắn hai quả tên lửa K-13 ở khoảng cách 2-3 km, làm một máy bay B-52 bùng cháy và rơi. Ông được trao danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân vào năm 1973 vì thành tích này. Máy bay MiG-21MF số 5121 của ông hiện được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam ở Hà Nội, với các dấu hiệu chiến thắng được khắc trên thân máy bay.
#### Quan điểm từ phía Mỹ và tranh cãi
Tuy nhiên, theo hồ sơ của Mỹ, các máy bay B-52 bị mất vào đêm 27-28/12/1972, cụ thể là
B-52D 56-0599 và
B-52D 56-0605, đều bị bắn hạ bởi tên lửa SAM, không phải do máy bay chiến đấu. Cụ thể:
-
B-52D 56-0599 bị bắn hạ vào ngày 27/12/1972, toàn bộ phi hành đoàn nhảy dù và được cứu hộ, không có thương vong.
-
B-52D 56-0605 bị bắn hạ vào ngày 28/12/1972, hai thành viên phi hành đoàn thiệt mạng, bốn người khác bị bắt làm tù binh (POW). Theo báo cáo Mỹ, cả hai máy bay đều bị SAM bắn hạ, không có ghi nhận nào về việc bị máy bay MiG-21 bắn rơi.
Một số nguồn phương Tây, như bài viết trên [HistoryNet](https://www.historynet.com/north-vietnamese-aviator/), đặt câu hỏi liệu Phạm Tuân có thực sự bắn rơi B-52 hay không, với lý do là các phi hành đoàn sống sót của B-52 khẳng định họ bị SAM tấn công, không phải máy bay chiến đấu. Bài viết cũng đề cập rằng Việt Nam đã trưng bày máy bay MiG-21 của Phạm Tuân như một biểu tượng chiến thắng, nhưng không có bằng chứng rõ ràng từ phía Mỹ xác nhận việc bắn rơi này.
#### Các chi tiết cụ thể về sự kiện
Để làm rõ hơn, dưới đây là bảng tổng hợp thông tin về hai máy bay B-52 bị mất vào thời điểm liên quan, dựa trên các nguồn như [Vietnam War POWs](https://vietnamwarpows.com/b52-combat-losses-operational-losses-in-vietnam/) và [Aviation Safety Network](https://aviation-safety.net/wikibase/48404):
Theo các nguồn Việt Nam, Phạm Tuân được ghi nhận bắn rơi B-52D 56-0605 vào đêm 27-28/12/1972, nhưng thời gian cụ thể (22h ngày 27/12 theo giờ Việt Nam) có thể trùng với ngày 28/12 theo giờ quốc tế, gây nhầm lẫn. Một số tài liệu cũng đề cập đến phi công Vũ Xuân Thiều, người được cho là đã bắn rơi một B-52 khác bằng cách lao vào hoặc bắn tên lửa, nhưng không rõ ràng liệu có liên quan trực tiếp đến trường hợp của Phạm Tuân hay không.
#### Đánh giá và kết luận
Có thông tin từ phía Mỹ cho rằng Phạm Tuân chưa bao giờ bắn rơi B-52, dựa trên việc họ ghi nhận các máy bay B-52 bị mất do SAM, không phải do máy bay chiến đấu. Điều này được hỗ trợ bởi các báo cáo chi tiết về thiệt hại của B-52, như trên [Wikipedia](https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Linebacker_II), cho thấy phần lớn các máy bay B-52 bị bắn hạ bởi hệ thống phòng không, không phải không quân. Tuy nhiên, các nguồn Việt Nam, bao gồm các bài viết trên báo chí và bảo tàng, kiên định rằng Phạm Tuân đã bắn rơi B-52, và ông được trao nhiều danh hiệu cao quý dựa trên thành tích này.
Do đó, có thể kết luận rằng có thông tin cho rằng Phạm Tuân chưa bao giờ bắn rơi B-52, chủ yếu từ phía Mỹ, nhưng điều này bị phản bác bởi các nguồn Việt Nam. Tranh cãi này có thể sẽ không được giải quyết hoàn toàn do "sương mù chiến tranh" và sự khác biệt trong cách ghi nhận chiến công từ hai phía.
#### Bảng tổng hợp các nguồn chính
Dưới đây là bảng tổng hợp các nguồn thông tin quan trọng được sử dụng:
#### Kết luận cuối cùng
Có thông tin từ phía Mỹ cho rằng Phạm Tuân chưa bao giờ bắn rơi B-52, dựa trên hồ sơ ghi nhận các máy bay B-52 bị mất do SAM. Tuy nhiên, các nguồn Việt Nam, bao gồm các bài viết lịch sử và bảo tàng, khẳng định ông đã làm được, dẫn đến một tranh cãi lịch sử chưa có hồi kết. Người dùng có thể tham khảo thêm các nguồn trên để hiểu rõ hơn về sự kiện này.
### Nguồn
- [HistoryNet: Did This Vietnamese Pilot Really Shoot Down a B-52?](https://www.historynet.com/north-vietnamese-aviator/)
- [Vietnam War POWs: B-52 Combat Losses/Operational Losses in Vietnam](https://vietnamwarpows.com/b52-combat-losses-operational-losses-in-vietnam/)
- [Wikipedia: Operation Linebacker II](https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Linebacker_II)
- [AVIATION SAFETY NETWORK: Accident Boeing B-52D-75-BO Stratofortress 56-0605](https://aviation-safety.net/wikibase/48404)