

Nguồn hình ảnh,Getty Images/BBC
- Tác giả,Thương Lê
- Vai trò,BBC News Tiếng Việt
- 6 giờ trước
Nhưng vài năm trở lại đây, những câu nói như "ăn lẩu Thái chua cay" hay "ngạo nghễ Việt Nam" đang dần trở nên phổ biến hơn, khi phong độ của đội tuyển áo đỏ dần dần đi lên.
Và cứ mỗi lần tuyển Việt Nam thắng Thái Lan, thì cộng đồng mạng lại đặt hai quốc gia lên bàn cân so sánh trên nhiều mặt trận, từ thể thao, văn hóa, du lịch cho đến kinh tế, để xác định xem "ai hơn", "ai thua" trong khu vực.
Tuy nhiên, trên bình diện kinh tế, dù các chuyên gia cho rằng Việt Nam đang ngày càng phát triển, và ở một số lĩnh vực đã vượt qua Thái Lan, nhưng ở nhiều khía cạnh như GDP trên đầu người, du lịch, dịch vụ, công nghiệp..., Việt Nam vẫn còn tụt lại phía sau.
Câu hỏi đặt ra, không chỉ của giới mộ điệu bóng đá, mà của nhiều người Việt: bao lâu nữa thì người Việt mới có thể sánh vai với Thái Lan về mặt kinh tế?
'Con hổ châu Á' và đất nước chiến tranh
Để so sánh, trước tiên hãy ngược dòng lịch sử.Nhiều thập niên trước, kinh tế Thái Lan đã có bước nhảy vọt, các nhà sản trên toàn cầu đổ rất nhiều vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đến mức xứ sở chùa vàng được mệnh danh là "Detroit của châu Á" (thủ phủ sản xuất ôtô trong khu vực).
"Thái Lan đã tận hưởng thời kì hoàng kim với rất nhiều FDI từ Mỹ, Nhật… vào những năm 1950, 60, 70. Trong khi Việt Nam vào thời điểm đó phải đối mặt với chiến tranh", tiến sĩ Morragotwong Phumplab từ đại học Thammasat ở Bangkok nói với BBC News Tiếng Việt.
Đến năm 1990, Thái Lan đã đạt tốc độ tăng trưởng hai con số. Một chuyên mục trên tờ New York Times từng gọi đây là "con hổ" tiếp theo của châu Á, sau Hong Kong, Singapore, Hàn Quốc và Đài Loan.
Thế nhưng, năm 1997, quốc gia đã từng có 4 thập niên tăng trưởng kinh tế liên tiếp này đã trở nạn nhân đầu tiên và là điểm bùng phát của cuộc khủng hoảng tài chính châu Á.
Được châm ngòi bởi tình trạng vay mượn không kiểm soát và một hệ thống tài chính tham nhũng, lỏng lẻo, tới ngày 2/7/1997, Chính phủ Thái Lan buộc phải phá giá đồng Baht nội tệ, ngừng neo tỷ giá vào đô la Mỹ, khiến nhiều công ty và cá nhân rơi vào tình cảnh gần như mất trắng chỉ trong một đêm.
Năm 2001, nền kinh tế Thái Lan đã phục hồi hoàn toàn sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, tuy nhiên từ đó đến nay không còn sôi động như giai đoạn trước.

Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Quang cảnh bên chùa Wat Arun, phía trước sông Chao Phraya ở Bangkok vào tháng 2/1990
Trong khi đó, Việt Nam trước Đổi mới 1986 là một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, bao cấp.
Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, tăng trưởng GDP trung bình thời kì này mỗi năm là 4,65%, với nông, lâm nghiệp là ngành kinh tế quan trọng, chiếm 38,92%.
Sau Đổi mới, tăng trưởng GDP đã cải thiện với mức tăng trung bình 6,51% trong giai đoạn 1986-2000 và 7,26% trong giai đoạn 2001-2010.
Giai đoạn 2011-2019, GDP tăng 6,3%/năm, quy mô kinh tế ngày càng mở rộng.
Những năm gần đây, Việt Nam được hưởng lợi từ chính sách Trung Quốc +1, khi các nhà đầu tư quốc tế tìm cách đa dạng hóa dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc.
"Việt Nam ở những thập niên 2000, 2010 và 2020 đang thu hút đầu tư nước ngoài như Thái Lan giai đoạn 1960, 70 vậy", bà Phumplab nhận định.
'Thái Lan mạnh về dịch vụ, Việt Nam mạnh về sản xuất'
Tính đến nay, các chuyên gia vẫn cho rằng Thái Lan vẫn đang dẫn đầu khu vực trên nhiều phương diện."So với Việt Nam, Thái Lan có nền kinh tế đa dạng hơn, với các ngành mạnh như công nghiệp ô tô, xuất khẩu nông sản và thực phẩm, du lịch và du lịch y tế, tận dụng được cơ sở hạ tầng cũng như danh tiếng toàn cầu", Phó Giáo sư - Tiến sĩ Aksornsri Phanishsarn, giảng viên Khoa Kinh tế tại Đại học Thammasat, đánh giá.
Tuy vậy, cũng theo bà Phanishsarn, Việt Nam đã vượt lên trên Thái Lan ở nhiều mặt.
"Mặc dù Thái Lan vẫn dẫn đầu trong sản xuất ô tô và một số ngành khác như hóa dầu, Việt Nam đã tạo ra một vị thế vững chắc như một trung tâm toàn cầu về điện tử, chất bán dẫn và chuỗi cung ứng công nghệ", bà đánh giá thêm.
Theo chuyên gia này, Thái Lan nổi bật trong khu vực về các ngành dịch vụ, trong khi Việt Nam đang nổi lên như một trung tâm sản xuất.
Xét về quy mô nền kinh tế, GDP của Thái Lan hiện vẫn lớn hơn của Việt Nam. Năm 2024, GDP của Thái Lan đạt 530 tỷ USD, còn Việt Nam là 476 tỷ USD.
Tuy nhiên, xét về tốc độ tăng trưởng kinh tế, năm 2024, GDP của Việt Nam tăng 7,09%, còn Thái Lan là 2,5%.
Chính phủ Việt Nam đang tìm mọi cách để đạt được mức tăng 8% trong năm 2025 này, thậm chí phấn đấu mức tăng trưởng hai con số trong những năm tới.

Chụp lại hình ảnh,Quy mô kinh tế Việt Nam và Thái Lan trong thời gian qua
Nhìn xa hơn, thời điểm 1990, khi Việt Nam vừa mở cửa, quy mô GDP khi đó là 8,22 tỷ USD, trong khi Thái Lan 88 tỷ USD, cao gấp hơn 10 lần.
Tốc độ tăng trưởng cao của Việt Nam đã khiến khoảng cách này dần thu hẹp.
Giải thích về điều này, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Aksornsri Phanishsarn cho rằng nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng nhanh hơn rất nhiều so với Thái Lan trong những năm gần đây, nhờ vào sự công nghiệp hóa nhanh chóng, hiệu suất xuất khẩu mạnh mẽ và FDI lớn.

Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng với tốc độ cao hơn Thái Lan
Tiến sĩ Phumplab cũng có chung nhận định rằng kinh tế Việt Nam đang phát triển nhanh hơn, tuy nhiên bà đánh giá Thái Lan có sự ổn định hơn.
"Tôi nghĩ Thái Lan đang làm tốt hơn về dịch vụ và du lịch. Chẳng hạn theo thống kê thì du khách nước ngoài có xu hướng quay trở lại Thái Lan nhiều hơn Việt Nam", bà đánh giá.
Bà nêu ví dụ rằng massage Thái hay Lễ hội té nước Songkran đã trở thành thương hiệu nổi tiếng của Thái Lan trên toàn thế giới, một phần nhờ vào nước này đã quảng bá trong nhiều năm về chất lượng mà khách du lịch sẽ được tận hưởng khi đến đây.
"Việt Nam cũng có nhiều lễ hội hay, nhưng chưa được thế giới biết đến nhiều, Việt Nam có thể dùng mô hình quảng cáo này", giảng viên tại một trong những trường đại học hàng đầu của Thái Lan nói thêm.

Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Lễ hội té nước đã trở thành thương hiệu của Thái Lan