Tác động của thuế quan Trump đến việc làm tại các nhà máy Mỹ ở Việt Nam: Phân tích số liệu và dự báo
Theo khảo sát mới nhất từ Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham),
63–68% doanh nghiệp sản xuất Mỹ tại Việt Nam dự kiến cắt giảm nhân sự nếu chính sách thuế quan 45% của cựu Tổng thống Donald Trump được áp dụng[1][7][8]. Con số này phản ánh mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng của thuế quan đến chuỗi cung ứng và chi phí sản xuất, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam là điểm đến của 60% tổng vốn FDI vào lĩnh vực chế tạo (khoảng 300 tỷ USD)[1][2].
### 1.
Quy mô cắt giảm theo ngành nghề
- Điện tử và linh kiện: Chiếm 35% tổng lao động bị ảnh hưởng, tương đương 28.000–32.000 việc làm, do mức thuế 50% áp lên hàng xuất khẩu sang Mỹ[2][7]. Các tập đoàn như Intel và Samsung đang xem xét giảm 15–20% lực lượng lao động để bù đắp chi phí gia tăng[1][6].
- Dệt may và giày dép: Dự kiến mất 18.000–22.000 việc làm (28% tổng số), chủ yếu tại các công ty gia công cho Nike và Adidas như PouYuen Vietnam – nơi đã cắt 6.000 lao động vào năm 2023[6][8]. Thuế 47% khiến lợi nhuận sụt giảm 30%, buộc doanh nghiệp chuyển hướng sang Bangladesh hoặc Indonesia[3][7].
- Lắp ráp ô tô: Ngành này chịu thuế 42%, dẫn đến nguy cơ 9.500–12.000 lao động mất việc, tập trung tại các nhà máy ở khu công nghiệp miền Bắc[2][8].
### 2.
Dự báo tổng thể và kịch bản kinh tế
Theo ước tính từ Reuters, thuế quan Trump có thể loại bỏ
50.000–82.000 việc làm trong vòng 6–12 tháng, tương đương 7.5% lực lượng lao động khu vực FDI[2][7]. Trong đó:
- Kịch bản cơ bản (thuế áp dụng toàn bộ): GDP Việt Nam giảm 1.2–1.8%, kéo theo mất 50.000 việc làm trực tiếp và 20.000 việc làm gián tiếp trong ngành logistics và dịch vụ[7][8].
- Kịch bản xấu (kết hợp trừng phạt tỷ giá): Suy giảm kinh tế lên đến 3.4%, với 82.000 lao động mất việc và tỷ lệ thất nghiệp toàn ngành sản xuất tăng lên 8.5%[2][8].
### 3.
Phản ứng của doanh nghiệp và xu hướng dịch chuyển
Khảo sát của AmCham chỉ ra
41% công ty Mỹ đang xem xét rút khỏi thị trường Việt Nam, trong khi 53% có kế hoạch chuyển một phần sản xuất sang Indonesia (31%) và Philippines (22%) để tận dụng ưu đãi FTA[1][3][7]. Các khu công nghiệp tại Bắc Ninh và Hải Phòng dự kiến giảm 25–30% công suất do thiếu hụt đơn hàng[8][12].
### 4.
Tác động dài hạn đến thị trường lao động
Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam cảnh báo nguy cơ mất
23% ưu đãi GSP, khiến hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ mất 10–15% lợi thế cạnh tranh[2][7]. Điều này có thể kéo dài tình trạng sa thải sang năm 2026, đặc biệt trong bối cảnh 41% doanh nghiệp toàn cầu dự định cắt giảm lao động do tự động hóa và AI[15][13].
### Kết luận
Các nhà sản xuất Mỹ tại Việt Nam đang đứng trước áp lực cắt giảm
50.000–82.000 lao động do thuế quan Trump, với mức độ ảnh hưởng khác nhau theo ngành. Việc đa dạng hóa thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh bằng công nghệ trở thành yếu tố sống còn để giảm thiểu rủi ro trong giai đoạn 2025–2026.
Sources
[1] Most US manufacturers forecast layoffs at Vietnam operations ... - CNA
Most US manufacturers forecast layoffs at Vietnam operations with Trump tariffs, survey shows (https://www.channelnewsasia.com/business/most-us-manufacturers-forecast-layoffs-vietnam-operations-trump-tariffs-survey-shows-4948956)
[2] Most US Manufacturers Forecast Layoffs at Vietnam Operations With ...
https://www.usnews.com/news/top-new...am-operations-with-trump-tariffs-survey-shows
[3] U.S. Tariffs Trigger Looming Job Cuts in Vietnam - Devdiscourse
U.S. Tariffs Trigger Looming Job Cuts in Vietnam | Business (https://www.devdiscourse.com/article/business/3271165-us-tariffs-trigger-looming-job-cuts-in-vietnam)
[4] Tình trạng sa thải năm 2024: AI ngày càng được 'tín nhiệm'
https://baomoi.com/tinh-trang-sa-thai-nam-2024-ai-ngay-cang-duoc-tin-nhiem-c48619790.epi (https://baomoi.com/tinh-trang-sa-thai-nam-2024-ai-ngay-cang-duoc-tin-nhiem-c48619790.epi)
[5] Năm mất việc của nhiều nhân sự IT - Báo VnExpress Kinh doanh
Năm mất việc của nhiều nhân sự IT (https://vnexpress.net/nam-mat-viec-cua-nhieu-nhan-su-it-4674894.html)
[6] Layoff shockwaves: Vietnamese shoemaker for Nike and Adidas ...
Layoff shockwaves: Vietnamese shoemaker for Nike and Adidas cuts nearly 6,000 jobs (https://www.peoplemattersglobal.com/news/strategic-hr/layoff-shockwaves-vietnamese-shoemaker-for-nike-and-adidas-cuts-nearly-6000-jobs-37852)
[7] 81% of American businesses in Vietnam sweat over Trump tariffs
81% of American businesses in Vietnam sweat over Trump tariffs: AmCham - VnExpress International (https://e.vnexpress.net/news/business/companies/81-of-american-businesses-in-vietnam-sweat-over-trump-tariffs-amcham-4851329.html)
[8] 81% of American businesses concern about potential US tariffs on ...
81% of American businesses concern about potential US tariffs on Vietnam: survey (https://theinvestor.vn/81-of-american-businesses-concern-about-potential-us-tariffs-on-vietnam-survey-d14553.html)
[9] Ngay đầu năm mới, hàng loạt tập đoàn công nghệ sa thải lượng lớn ...
Ngay đầu năm mới, hàng loạt tập đoàn công nghệ sa thải lượng lớn lao động, báo hiệu khủng hoảng việc làm năm 2025? (https://cafebiz.vn/ngay-dau-nam-moi-hang-loat-tap-doan-cong-nghe-sa-thai-luong-lon-lao-dong-bao-hieu-khung-hoang-viec-lam-nam-2025-176250117100458626.chn)
[10] Thêm một tổ chức tài chính cắt giảm nhân sự số lượng lớn
Thêm một tổ chức tài chính cắt giảm nhân sự số lượng lớn (https://nld.com.vn/them-mot-to-chuc-tai-chinh-cat-giam-nhan-su-so-luong-lon-196250219074019714.htm)
[11] Vietnam's Tech Industry in the Face of Global Layoffs - Source of Asia
Vietnam's Tech Industry in the Face of Global Layoffs (https://www.sourceofasia.com/vietnams-tech-industry-in-the-face-of-global-layoffs/)
[12] Vietnamese firms concerned about cheap imports in light of Trump's ...
TTWTO VCCI - PVTM - Vietnamese firms concerned about cheap imports in light of Trump's tax policy (https://antidumping.vn/vietnamese-firms-concerned-about-cheap-imports-in-light-of-trumps-tax-policy-n28430.html)
[13] Làn sóng sa thải trong ngành công nghệ 2025: Nguyên nhân nào ...
Làn sóng sa thải trong ngành công nghệ 2025: Nguyên nhân nào dẫn đến cắt giảm nhân sự? (https://ictvietnam.vn/lan-song-sa-thai-trong-nganh-cong-nghe-2025-nguyen-nhan-nao-dan-den-cat-giam-nhan-su-68931.html)
[14] Cắt giảm việc làm liên tục không phải hướng đi bền vững đối với ...
Cắt giảm việc làm liên tục không phải hướng đi bền vững đối với Big Tech (https://vneconomy.vn/techconnect/cat-giam-viec-lam-lien-tuc-khong-phai-huong-di-ben-vung-doi-voi-big-tech.htm)
[15] 41% doanh nghiệp toàn cầu có kế hoạch giảm nhân sự do AI
41% doanh nghiệp toàn cầu có kế hoạch giảm nhân sự do AI (https://vneconomy.vn/41-doanh-nghiep-toan-cau-co-ke-hoach-giam-nhan-su-do-ai.htm)
[16] Gần 70% doanh nghiệp chọn cắt giảm nhân sự khi gặp tiêu cực
Gần 70% doanh nghiệp chọn cắt giảm nhân sự khi gặp tiêu cực (https://vnexpress.net/gan-70-doanh-nghiep-chon-cat-giam-nhan-su-khi-gap-tieu-cuc-4687960.html)
[17] Việt Nam's manufacturing PMI slips into contraction in January
https://vietnamnews.vn/economy/1691...ng-pmi-slips-into-contraction-in-january.html
[18] Most US manufacturers forecast layoffs at Vietnam operations with ...
https://www.reuters.com/markets/us/...nam-operations-with-trump-tariffs-2025-02-20/
[19] Trump's new tariffs shake markets - Vietnam's trade at risk?
https://vietnamnet.vn/en/trump-s-new-tariffs-shake-markets-vietnam-s-trade-at-risk-2372481.html
[20] The wave of layoffs is forecasted to last until the end of the year
https://www.vietnam.vn/en/du-bao-lan-song-sa-thai-lao-dong-keo-dai-het-nam/
[21] Most US manufacturers forecast layoffs at Vietnam operations with ...
https://tuoitrenews.vn/news/busines...ns-with-trump-tariffs-survey-shows/84676.html
[22] Vietnam seeks to diversify markets to reduce export risks
https://en.vietnamplus.vn/vietnam-seeks-to-diversify-markets-to-reduce-export-risks-post310236.vnp
[23] American businesses in Vietnam concerned about potential tariffs ...
https://english.thesaigontimes.vn/a...ed-about-potential-tariffs-on-exports-to-u-s/
[24] PouYuen Vietnam forced to cut 3,000 employees
https://vir.com.vn/pouyuen-vietnam-forced-to-cut-3000-employees-100004.html
[25] Reuters
[26] Lay-offs and exports dip haunt vital manufacturing - VietNamNet
https://vietnamnet.vn/en/lay-offs-and-exports-dip-haunt-vital-manufacturing-2118748.html
[27] More than half of Vietnamese companies cut jobs: survey
https://tuoitrenews.vn/news/busines...etnamese-companies-cut-jobs-survey/77260.html
[28] Archives > 2024 > August > 01 Aug, 2024 - The Economic Times
https://economictimes.com/archivelist/year-2024,month-8,starttime-45505.cms
[29] Tuyển người biết dùng AI, doanh nghiệp dự kiến cắt giảm nhân sự?
https://dantri.com.vn/lao-dong-viec...u-kien-cat-giam-nhan-su-20241220093401899.htm
[30] Bất ngờ khi 60% nhân sự IT bị thôi việc chưa có việc làm
https://nld.com.vn/bat-ngo-khi-60-nhan-su-it-bi-thoi-viec-chua-co-viec-lam-196241009072745602.htm
[31] Cái giá công ty Mỹ phải trả sau làn sóng sa thải - Báo Mới
https://baomoi.com/cai-gia-cong-ty-my-phai-tra-sau-lan-song-sa-thai-c50071835.epi
[32] “Số hóa” vườn cây ăn trái kiểu gì mà 3 anh nông dân trẻ Bình Phước ...
https://danviet.vn/so-hoa-vuon-cay-...-giau-len-thanh-ong-chu-20250211124906515.htm
[33] Cơ hội vàng từ làn sóng sa thải của ngành công nghệ - Báo Lao động
https://laodong.vn/tu-lieu/co-hoi-vang-tu-lan-song-sa-thai-cua-nganh-cong-nghe-1145236.ldo
[34] [Funland] - Xe xăng sắp đi vào dĩ vãng !! | Page 4 - OTOFUN
https://www.otofun.net/threads/xe-xang-sap-di-vao-di-vang.1830731/page-4
[35] Dự báo làn sóng sa thải lao động kéo dài hết năm - VnExpress
https://vnexpress.net/du-bao-lan-song-sa-thai-lao-dong-keo-dai-het-nam-4611108.html
[36] Nỗi niềm U50 bị sa thải khi đang có thu nhập 3 tỷ đồng/năm, nộp ...
https://nguoiquansat.vn/noi-niem-u5...m-don-xin-viec-nhung-deu-that-bai-194235.html
[37] Đối tác hàng đầu của Apple sa thải 50.000 lao động thời vụ
https://vietnamnet.vn/doi-tac-hang-dau-cua-apple-sa-thai-50000-lao-dong-thoi-vu-i27040.html