Dạo này công việc khó khăn quá, tối lọ mọ mới về đến nhà, kêu con ghẹ bj để lấy sức viết vài dòng hầu tụi mày tiếp đây, đừng quên vodka để tao lấy động lực nhé.
Ở Part3 tao nói về việc đánh giá ý tưởng, xem ý tưởng nào đáng để xoắn tay lên làm, tụi mày có thể đọc lại ở đây.
Điều quan trọng trong chap 3 là mày phải xây dựng được bộ tiêu chí, cách đánh giá các tiêu chí đó, giống như đan 1 tấm lưới vậy, các ý tưởng ở đây là cá, tụi mày dùng nó để lọc con cá nào đủ tiêu chuẩn mà bắt.
Giờ tao đi sơ qua 1 vài tiêu chí quan trọng, và cách tao đánh giá nó nhé:
Giải quyết 1 vấn đề có thật, cụ thể cho 1 nhóm đối tượng cụ thể.
Lỗi hay gặp với tiêu chí này là tụi mày hay dựa trên cảm tính để đánh giá, thấy thằng bạn ko thuê được phòng trọ thì nghĩ rằng có thể xây phòng trọ kiếm lời, đại loại thế.
Do đó, để loại bỏ các dạng lỗi này, đầu tiên tụi mày cần ghi ra các giả định (assumption) rồi từ đó đi nghiên cứu xem giả định đó có đúng ko.
với vd trên,câu giả định sẽ là "mọi người rất khó để có thể thuê phòng trọ giá rẻ". Từ đó làm rõ ra với các dạng câu hỏi như:
=> Mọi người là ai ? Nam hay nữ, tuổi từ bao nhiêu đến bao nhiêu, độc thân hay có gia đình, dân văn phòng hay sinh viên, khu vực nào sài gòn hay hà nội vân vân và mây mây ...
=> Giá rẻ là giá thế nào, từ 1 đến 2 triệu hay 2 đến 3 triệu ...
Lúc này tụi mày có thể nâng cấp giả định lên 1 dạng mới "Sinh viên ngoại tỉnh khu vực hà nội rất khó để thuê phòng trọ phân khúc từ 1 đến 2m"
Thấy ổn hơn chưa ? Nếu chưa ổn thì làm tiếp, ổn rồi thì đi tìm cách chứng thực cho giả định đó, vd đi hỏi tụi cò, hỏi tụi sinh viên, đi tìm các nhà phân khúc này thế nào, mục đích là hiểu đc giả định này đúng hay sai.
Với tiêu chí này, nó giúp tụi mày làm rõ hơn về vấn đề mà mày nhắm tới, đối tượng mà mày nhắm tới, từ đó sau này đào sâu vào đối tượng này để ra được các chiến lược cho quảng cáo, tiếp cận khách hàng (marketing strategy). Nói nôm na là tụi mày không thể đem thịt chó vào chùa bán đc, sai đối tượng cmnr.
Vấn đề đó nhiều người gặp phải (kiểu dằm trong tim vậy, đau, nhức nhối dài hạn) .
Tiêu chí này cung cấp cho mày bức tranh của thị trường, thị trường có đủ lớn ko, vấn đề đó càng nhiều người gặp thì thị trường càng lớn, càng hay gặp thì càng tiềm năng (buying frequency).
Thường cái này phải đọc các report, làm phỏng vấn như bài trước tao có nói, nhiều khi phải thuê đơn vị độc lập để hỗ trợ mày làm phân tích thị trường (market research). Tiêu chí này khá quan trọng vì nếu thị trường nhỏ, thì giống như mày bắt cá trong ao vậy, liệu có đáng công sức ko?
Có ít hoặc không có đối thủ giải quyết được vấn đề đó.
Tiêu chí này nó dành nhiều hơn cho startup, về cơ bản nó nói về Đại Dương Xanh vs Đại Dương Đỏ ("Blue Ocean vs Red Ocean") nôm na là thị trường ít đối thủ (đại dương xanh), nhiều đối thủ (đại dương đỏ).
Hình dung nhé nếu thị trường đông lúc nhúc mà mày không đủ lực để cạnh tranh hoặc ko có gì quá đột phá thì 90% là mày sẽ thất bại.
Vì thế rất ít startup chọn đánh vào 1 thị trường mà ở đó có quá nhiều đối thủ cạnh tranh, vd bây giờ tụi mày làm 1 app chat thông thường ở VN đi thì gần như là enter vào nhánh đại dương đỏ ("Red Ocean"), tỉ lệ mày chiến thắng các thằng OTT như Zalo, Whatsapp, FB Messenger, Viber, Wechat, Line, Kakaotalk, telegram thì gần như bằng không.
Nhớ Gapo, Lotus của VN ko ? Giờ nó đi đâu rồi
.png "Sex :vozvn (17):")
Trường hợp phải enter vào 1 market đông đúc (Red Ocean) vì 1 lí do nào đó (vd: mày thích và là lĩnh vực mày cực mạnh) thì nên đi theo hướng nhánh (niche market). Kiểu litmatch đi khá khác biệt so với Tinder, cho nhóm khách hàng khác, với phong cách cũng khác.
Với tiêu chí này, tụi mày sẽ liệt kê được các người chơi chính (key players) để tìm hiểu, phân tích, từ đó tạo ra các giá trị khác biệt (Unique Value Proposal) để khách hàng hiểu được tại sao chọn mày thay cho bọn còn lại.
Có thể hiện thực được, có thể đo được .
Tiêu chí này thì dễ hiểu rồi, chủ yếu là mày làm rõ các bước để hiện thực ý tưởng, đội ngũ, tài chính, thời gian và các metrics để đo cho nó.
Vd ý tưởng rất hay là chạy xe bằng nước lọc, nhưng nếu ko thể hiện thực được, thì nó chỉ mãi là ý tưởng thôi. Vô ích.
Có rào cản cho sự cạnh tranh từ các đối thủ khác. (barriers to entry)
Tiêu chí này là cách để mày hiểu những điểm khó mà chuẩn bị trước, đồng thời cũng là điểm ngăn chặn các startup khác nhảy vào cạnh tranh với mày. Vđ thế này, mấy sòng bài bạc như vin thì có "barriers to entry" là giấy phép. Startup như ChatGPT có "Barriers to entry" là hàm lượng chất xám công nghệ.
Trong startup tụi tao hay gọi là "Secret Sauce" nghĩa là nước chấm bí mật, giống như bà bán ốc đầu đường, đông vì nước chấm của bả rất độc đáo vậy.
Chú ý khi tụi mày làm nhỏ, thường những hàng rào như trên rất ít thấy, hoặc rất nhạt, kiểu như tiệm tạp hoá, khách sạn bình dân, cafe vỉa hè etc ... do đó rất dễ bị copy, đạo nhái, khó giữ khách, cách giải quyết là tìm các "secret sauce" làm tốt nó và giữ kín nó.
Vụ secret sauce này cũng có nhiều câu chuyện vui, tml nào thích thì comment, rãnh rỗi tao kể ngoài lề cho vui.
Có thể mở rộng dễ dàng (scalability)
Đây là tiêu chí quyết định sự thành bại của 1 startup, cũng chính là điểm khác biệt giữa kinh doanh truyền thống và startup, đó là mô hình của bạn có thể mở rộng ko ?
Mở rộng ở đây có thể hiểu đơn giản là nếu tôi tăng cho anh 100 lần tài nguyên thì a có thể nhân rộng mô hình nhanh chóng, mở rộng đến hơn 100 lần và nếu thành công có thể tăng 100 lần doanh thu hay không ?
Vd các mô hình dễ mở rộng và khó mở rộng để tụi mày tham khảo nhé:
Taxi truyền thống, để thống trị 1 tỉnh => 1 năm, thống trị 1 quốc gia => 10 năm, thống trị khu vực => không khả thi.
Uber, Grap => scale xuyên quốc gia.
Lời khuyên của tao cho những thằng làm mô hình nhỏ là "Tinh Gọn" hết mức, "Uỷ Thác" hết mức, để sau cho việc mở rộng có thể dễ dàng nhất. vd như mở homestay, làm sao đi đến được giai đoạn nó tự vận hành, mày ko nhìn đến mà vẫn sinh lãi. Từ đó mới tính đến việc mở cái homestay thứ 2, thứ 3, tái đầu tư được.
Okie bổ sung bài 3 đến đây là đủ nhé mấy tml, hi vọng mua vui cho tụi mày thêm vài trống canh.
